تاریخچه شهر دمق

ازديرينه تاريخی شهر وچگونگی پيدايش آن سابقه ای به دست نيامدشهر نيز بنا به اعلام سازمان ميراث فرهنگی فاقد اثر تاريخی می باشد ولی در بخش سردرود که مرکزش شهر دمق می باشد 25 اثر تاريخی يافت شده که قدمت برخی به دوره قبل از هخامنش می رسد اين آثار نشان می دهد که دمق بافتی جديد نداردبلکه نشان از زنده بودن وتجديد حيات آن دارد زيرا دمق درتقاطع يک رود ويک راه ارتباطی قراردارد بعلاوه وجود آب فراوان واراضی زراعی وباغات بسيار غنی مناسب ترين جاذبه برای اسکان اوليه می باشد به همين علت است که متروک نشده وحالت باستانی به خود نگرفته اما سوابق دمق دردو قرن اخير نشان ميدهد که اين روستا که به تازگی شهر شده به سبب موقعيت طبيعی ومکان ممتاز آن همواره يک حاکم نشين بوده است وقطعاً اين سابقه به گذشته های دورتر نيز برمی گردد ولی احياء مکرر ابنيه از ماندگاری تاريخچه قديمتر جلوگيری نموده.

 ياقوت حموی مؤلف کتاب المعجم البلدان درقرن چهارم هجری از اين منطقه اين طور يادمی کند : (سردرود يکی از 24 رستاق يا دهستان  همدان است  ودرجائی ديگرآن را  يک قريه معرفی می کند )

حمداله مستوفی نيز درکتاب نزهه القلوب (از سردرود بعنوان ناحيه پنجم همدان يادمی کند )

اين نشان از قدمت سردرود(دمق ) است

 

برخی از ابنيه قديمی که يا از بين رفته اند يادرحال از بين رفتن هستند:

کاروانسرای قديمی دارالتجاره بوده که مرکز رونق وتشکيل بازار قديمی روستا راتشکيل می داده و مرکز پارچه فروشی وعطاری و ....

حمام قديمی محله پائين تنها بنائی می با شد که تا حدودی از گزند زمان درامان مانده وهنوز به سبک قديمی خود پابرجاست

دمق درسه دهه قبل سه قلعه به نامهای 1- قلعه اميرحسين خان (اميرافخم)2- قلعه احمد بيک 3- قلعه سيد وزيرکه مهم ترين آنها قلعه اميرافخم بوده که دراين قلعه بناهای مسکونی متعدد وحتی يک بيمارستان کوچک ده تختخوابی وبازار وجود داشته ووسعت  آن  بيش از بيست هکتار بوده که با ديوارهای قطور وبلند چينه وگل محصور بوده ولی متأسفانه اين قلعه باشکوه بعد ار انقلاب متروک وويران شد وجای آن بناهای جديد بنانهاده شد

دو قلعه نيز درگذر زمان  متروک شدند واز بين رفتند

درقديم مسجد جامع وقلعه مجاورش که  قلعه سيد وزير بوده مرکز روستا بوده  که هم اکنون نيز مسجد جامع شهر همين نقش را ايفامی کند و خيابان اصلی شهر خيابان انقلاب اسلامی می باشد که راه ارتباطی دمق با شاطر بالی وکبودرآهنگ  بوده وهست

وجه تسمیه

بنا به شواهد وقرائن ، سادات يا ميران منصوب به حضرت زين العابدين (ع) که به زبان عربی تکلم می کردند وبدليل آزار حاکمان وقت به ايران آمدند وتعدادی دردمق قسمت (ماء فی دره ) وتعدادی درمحله ميرسليمان مسجد جامع فعلی سکنی گزيدند. اما ترک زبانان شيعه که پس از سادات درزمان ورود ترکان به ايران از سوی آسيای صغير وسوريه که درسده 5و6 به همدان آمده بودند دردمق ساکن شدند ودرزمان حکومت صفوی درقرن 9 هجری که درشمال غربی ايران گردآمده بودند باعث گسترش زبان ترکی گرديدند.

موقعیت جغرافیایی

بخش سردرود درغرب شهرستان رزن وشمالی ترين قسمت استان همدان با مساحتی درحدود 1146 کيلومتر مربع واقع  شده که شامل 44 روستای دارای سکنه ويک شهر که حدود بيش از يک سوم جمعيت شهرستان را درخود جای داده .بخش سردرود از سه دهستان 1 - سردرود سفلی به مرکزيت شهر دمق 2- سردرود عليا به مرکزيت روستای خورونده 3- دهستان بغراطی به مرکزيت روستای بابا نظر تشکيل يافته که که مرکزيت بخش سردرودشهر دمق  می باشد که از شمال با استان زنجان از غرب وجنوب به شهرستان کبودآهنگ واز شرق به شهرستان رزن محدود می باشد اين شهر کوچک با جمعيت 4000 نفر ومساحت 82 هکتار می باشد دارای مختصات جغرافيائی 48 درجه و50 دقيقه طول شرقی و35 درجه و26 دقيقه عرض شمالی است که ارتفاع متوسط آن 1840 متر از سطح دريا می باشد.